Tầm quan trọng của Relief valves (Van giảm áp thủy lực)

Relief valves (RV) còn được biết đến với cái tên là van an toàn hay van giảm áp thủy lực. Chức năng của van này là chỉ mở khi áp suất trong hệ thống tăng đột biến, lớn hơn giá trị định mức, nhằm bảo vệ hệ thống không bị phá vỡ do quá tải.

Các loại van giảm áp thủy lực

Dựa vào vào việc sử dụng TRỤC hoặc MÀNG để cách ly môi trường với lò xo mà người ta chia van giảm áp thủy lực ra thành 2 loại:

• Relief valves kiểu TRỤC: Với thiết kế trục cách ly, một trục PTFE đặc với 03 roăng cách ly dạng U-cup sẽ cách ly môi chất với lò xo. Tại cuối trục PTFE được lắp thêm đĩa đệm bằng cao su đàn hồi để tì lên lỗ van.
• Relief valves kiểu MÀNG: Với thiết kế kiểu màng, cả màng PTFE và các vật liệu đàn hồi khác sẽ ngăn cách môi chất và lò xo, cũng như bịt kín lỗ van.

Và dựa vào cách lắp đặt, relief valves cũng được phân ra 2 loại:

• Relief Valves kiểu góc 90° được lắp đặt tại vị trí của Cút 90° (Elbow 90°).
• Kiểu relief valve in-line để lắp tại bất kỳ vị trí nào trên đường ống.

Chức năng của van giảm áp thủy lực

Van giảm áp suất hiện có trong thiết bị thủy lực có nhiều chức năng, nhưng cơ bản nhất là hạn chế và giảm áp suất trong hệ thống khi áp suất quá cao. 

Nếu không có van giảm áp, áp suất sẽ tăng lên và không được kiểm soát, có thể gây ra thiệt hại lớn hoặc không thể khắc phục cho thiết bị, thay thế tốn kém và có khả năng gây hại nghiêm trọng hoặc tệ hơn là nguy hại đến sự an toàn của nhân viên đang làm việc trong khu vực của thiết bị nếu áp suất tăng cao.

Nguyên lý hoạt động của van giảm áp

Tất cả các relief valve đều là loại van thường đóng (normally-closed) và chỉ được mở khi áp suất hệ thống đạt tới điểm tới hạn được cài đặt. Trong đó lò xo sẽ duy trì lực ép để duy trì trạng thái đóng của van khi áp suất hệ thống thấp hơn điểm cài đặt. 

Việc cài đặt áp suất cũng rất đơn giản bởi việc điều chỉnh núm vặn trên đầu van, lò xo càng bị ép thì áp suất cài đặt càng cao.

Khi áp suất trong hệ thống đặt tới điểm áp suất cài đặt, lực ép được tạo ra bởi áp suất trong hệ thống ép lên màng hoặc trục van sẽ cân bằng với lực ép lò xo, lưu chất bắt đầu chảy qua lỗ van, khi áp suất hệ thống tăng, van sẽ mở nhiều hơn và tốc độ và lưu lượng qua van sẽ tăng.

Khi hệ thống mất áp, có nên điều chỉnh van áp suất?

Mỗi khi máy móc gặp vấn đề về áp suất, đặc biệt là mất áp suất, các nhân viên thường sẽ điều chỉnh van giảm áp. Lúc này, mặc dù có thể giải quyết vấn đề tạm thời nhưng nó không khắc phục được nguyên nhân gốc rễ của bất kỳ vấn đề áp suất nào.

Khi van áp suất được một số người ‘điều chỉnh’ trong suốt một tuần làm việc hoặc thậm chí chỉ trong một ca dài, mỗi người đều nghĩ rằng họ đang “khắc phục” vấn đề áp suất, khiến van dễ dàng bị hạn chế xuống mức mức độ nguy hiểm mà mọi người không nhận ra cho đến khi các vấn đề về áp suất tiếp tục xảy ra và cuối cùng một kỹ sư có thể được gọi đến. Thật không may, vào thời điểm này, thiệt hại đáng kể (chưa kể đến nguy cơ nổ) đối với thiết bị có thể đã xảy ra mà không thể nhìn thấy được cho đến khi máy móc được Mở ra.

Phải luôn có sẵn một hệ thống hoặc quy trình báo cáo liên quan đến bất kỳ tổn thất áp suất nào trong máy móc thủy lực để người chịu trách nhiệm bảo trì thiết bị thủy lực được thông báo chứ không chỉ là “cố định” bởi người vận hành.

Khi biết rằng bất kỳ van giảm áp nào cũng có thể đã được điều chỉnh bởi một người ít hoặc không được đào tạo, kỹ sư thủy lực sẽ có thể kiểm tra mọi cài đặt, cũng như khả năng điều chỉnh của van giảm áp để xem điều gì đã xảy ra.

Sau đó, tất cả các van giảm áp phải được kiểm tra để đảm bảo chúng vẫn hoạt động bình thường và thay thế nếu không. Khi van giảm áp đã được xem xét, kỹ sư sẽ thấy rõ liệu điều này có đang che giấu một vấn đề lớn hơn cần giải quyết trong máy móc thủy lực ở nơi khác hay không.

Thông thường, thủ phạm có khả năng nhất sẽ là rò rỉ hoặc vấn đề về vòng đệm đã gây ra sự sụt giảm áp suất ban đầu dẫn đến van giảm áp bị thay đổi.

Sau khi máy móc thủy lực đã hoạt động trở lại bình thường, điều quan trọng là phải thực hiện thêm các biện pháp phòng ngừa, tức là giáo dục người vận hành máy về van giảm áp và lý do tại sao không nên điều chỉnh nó thường xuyên để giải quyết vấn đề mất áp suất.